Ашки талх

Технологияи фулузот ва масолеҳи конструксионӣ

Аҳмади Дониш

Фарҳанги ҷаҳонгирӣ (ҳамчун сарчашмаи лексикографияи тоҷику форс)

Дар байни асарҳои сершумори лексикографияи тоҷику форс «Фарҳанги Ҷаҳонгири»-н Ҳусайни Инҷу (асри XVII) чои алоҳидаро ишғол менамояд. Дар ин фарҳанг, чи тавре ки худи муаллиф қайд менамояд, лексикаи аслан точикӣ ҷамъ оварда шуда, маълумотҳои қариб ҳамаи фарҳангҳое, ки пеш аз ин луғат тартиб ёфтаанд, мавриди истифода қарор гирифтаанд. Луғат аз рӯи ҳарфи дуюми калимаҳои шарҳьёбанда тартиб дода шудааст, ки ин тартиб фарҳангро аз ҷиҳати сохт низ аз луғатҳои дигар фарқ мекунонад. Фарҳанг ба материали бой ва гуногуни лексикӣ соҳиб буда, барои омӯхтани инкишофи лексикография, масъалаҳои грамматика ва таърихи забони тоҷикӣ низ ахмияти калон дорад. Як қатор принципҳои асосии лексикографии фарҳанг, масалан, тартиби чо додани калимаҳо, шарҳу тафсири муфассали сохту маънои воҳидхои луғат, интихоби мисолҳои фаровон аз назму наср, муносибат ба сарчашмахо ва ғайра аз нуқтаи назари лугатшиносиву луғатсозй қобили таваҷҷӯҳанд. Дар ин кор махсусан хамин ҷихатхои фарханг, ки барои илми лексикографияи хозираи тоҷик низ аҳмият доранд, аз назар гузаронида шудаанд.

Фарҳанги рашидӣ (ҳамчун асари лексикографӣ)

«Фарханги Рашидй»-м (1653—54) Абдуррашнд ибнн Сайид Абдулғафури Таттавӣ яке аз фарҳангҳои мӯътабари забони тоҷикй-форсй ба шумор меравад. Дар боби якуми рисола оид ба ҳаёт ва фаъолияти луғатсозии муаллиф, нусхаҳои чопӣ ва дастнависи фарҳанг, инчунин дар бораи очерки лексикӣ- грамматикй, ки дар муқаддимаи фарҳанг аст, маълумот дода мешавад

Ҳифзи атмосфера

Китоби дарсй дар асоси нащпа ва барномаи таълимй барои донипщуёни факултети география ва шуъбахои табиатшиносии донишгоху доншпкадахо мураттаб гардидааст. Дар ин китоб маълумотхо оид ба мафхуми умумй оиди атмосфера, таркиб ва сохти он, нурафкании Офтоб, боришоти атмосферй, тагирёбии таркиби хаво бо фаъолияти инсон, ифлосшавии атмосфера аз цартовхои саноатй, чорабинихо оиди мухофизати хавои атмосфера ва гайра гирд оварда шудаанд. Китоби дарсй барои системаи таълими кредитй дар асоси тачрибаи бисёрсолаи таълими фан навишга шуда аз барномаи таълими ва саволномаи тестй иборат аст.